Cù Kỳ - cái tên nghe khá lạ, đối với một số người thì có lẽ đây là lần đầu tiên họ biết đến cái tên này. Cũng sẽ chẳng lạ gì khi nhiều người thắc mắc cù kỳ là gì? Nó là một loài vật, đồ vật hay cây cối, nó ở đâu, có đặc điểm gì và mang đến những tác dụng như thế nào? Hiểu được thắc mắc này, trong bài viết dưới đây, Halong Cruise Center sẽ chia sẻ đến bạn từ A - Z các thông tin về cù kỳ và những món ngon đặc sản được nấu từ loại thực phẩm này, cùng theo dõi nhé:
Cù Kỳ là gì?
Cù Kỳ hay còn được gọi với cái tên cua Cù Kỳ là một loại hải sản thuộc họ cua, có hai càng rất to, chân có nhiều lông, thịt ăn chắc, thơm và rất giàu chất dinh dưỡng.
Bên cạnh tên gọi Cù Kỳ, loài vật này còn được gọi với nhiều cái tên khác như cua đá, cua sấm, con cùm vùm,... Loài cua này thường chỉ có ở vùng biển Quảng Ninh và Khánh Hòa của nước ta nhưng để nói đến loại cù kỳ chắc thịt ăn ngon và được sử dụng nhiều để làm thực phẩm thì chỉ có ở Quảng Ninh.
Cù kỳ Quảng Ninh thường sống trong khe đá, mảnh gỗ dọc theo các vách đá bờ biển và rừng ngập mặn, nó rất chậm chạp, bám vào đá rất chắc chắn. Ta có thể dễ dàng nhận biết được cù kỳ qua một số đặc điểm nhận dạng như:
-
Nhìn giống cua
-
Mai màu nâu
-
Mắt màu xanh lá
-
Hai càng rất to
Nhưng cù kỳ khác với cua ở chất thịt, nếu cua chắc nhất là phần thịt ở thân, cù kỳ lại chỉ có phần thịt ở hai bên càng, còn phần thân thì khá xốp và chẳng có gì đặc sắc nên người ta thường chỉ chế biến các món ăn với càng cù kỳ.
Loài cù kỳ có kích thước dạng trung bình, thường thì từ 6-8 cm nhưng những con to có thể lên đến 12 cm. Cù kỳ chuyên ăn các loài phù du, giáp xác nhỏ.
Cù kỳ là một loài khá lỳ lợm và hung hăng, với 2 chiếc càng lớn, nó có thể cắp vào đối thủ đến khi thực sự cảm thấy an toàn mới buông ra. Tại vùng biển Quảng Ninh, nơi cù kỳ được ví như "tinh hoa của biển" có một giai thoại về loài vật này, rằng một khi cù kỳ đã kẹp đối thủ thì nó sẽ kẹo thật chặt và chỉ chịu buông ra khi có tiếng sấm, đó có lẽ cũng là một trong những lý do loài vật này còn có tên tiếng anh là Thunder Crab (cua sấm).
5 Món ngon đặc sản từ cù kỳ
Thịt cù kỳ không ngon ngọt như thịt cua biển nhưng lại ngon hơn ghẹ, giá thành lại khá rẻ nên đây là một trong những món ăn hải sản khá được ưa thích. Tuy nhiên, cù kỳ khá đặc biệt, loài hải sản này khó bảo quản lạnh, lại nhanh hỏng nên chỉ có 2 cách để thưởng thức cù kỳ, một là ăn cù kỳ đã được chế biến qua khi còn tươi rồi vận chuyển vào trong đất liền, hai là phải đến các vùng ven biển để thưởng thức cù kỳ tươi ngon nguyên bản.
Đây cũng là một trong những lý do cù kỳ tuy rẻ nhưng lại không được quá nhiều người biết đến. Vậy với loại hải sản này, ta có những cách chế biến nào? Người Quảng Ninh có bí quyết chế biến avf thưởng thức cù kỳ ngay lúc còn tươi sống, như vậy mới giữ nguyên được hương vị ngon ngọt đậm đà của món ăn này. Dưới đây là 7 công thức chế biến cù kỳ đặc sắc được chia sẻ bởi những ngư dân truyền thống tại Quảng Ninh mà cùng tôi đã tổng hợp được, cùng theo dõi nhé:
Cù kỳ hấp
Cách chế biến cù kỳ đơn giản nhất là hấp cách thủy cù kỳ. Để thực hiện món ăn này, ta làm như sau:
Chuẩn bị:
-
Cù kỳ: 1-2 kg (Tùy theo lượng người ăn mà có sự thay đổi cho phù hợp)
-
Bia: 1/2 lon
-
Sả, ớt
Cách thực hiện:
-
Cù Kỳ rửa nhiều lần cho sạch hết bùn đất bám trên chân và mình
-
Sá, ớt rửa sạch, cắt khúc, đập dập
-
Xếp sả và vài lát ớt vào nồi, xếp Cù Kỳ đã rửa sạch lên trên
-
Đổ 1/2 lon bia vào (Không phải thêm bất cứ loại gia vị nào)
-
Đun trong 10-15 phút đến khi Cù Kỳ đã chín kỹ, mai chuyển thành màu đỏ gạch đẹp mắt thì tắt bếp
-
Xếp cù kỳ hấp ra đĩa, khi ăn chấm kèm tương ớt rất ngon
Cù kỳ luộc
Cù kỳ có cách luộc khá giống cua, ta thực hiện như sau:
Chuẩn bị:
-
Cù kỳ tươi sống
-
Gia vị muối, tiêu, chanh, tương ớt
-
Sả, gừng
-
Dao nhọn, nồi luộc
Cách làm:
-
Ta dùng mũi dao nhọn đâm vào phần tam giác của yếm cù kỳ, giữ chừng 1 phút đến khi cù kỳ chết hẳn.
-
Rửa sạch cù kỳ với nước, có thể dùng bàn chải để chải mai, yếu và các khe càng
-
Sả làm sạch, cắt khúc, đập dập. Gừng rửa sạch, thái lát
-
Bắc nồi lên bếp, xếp sả đã dập và gừng vào nồi, xếp cù kỳ lên trên
-
Đổ nước xâm xấp mặt cù kỳ sau đó bật bếp
-
Luộc cù kỷ trong lửa vừa đến khi chín (thường thì sẽ để sôi 5 phút, sau đó tắt bếp và đóng vung để trong 1-2 phút cho cù kỳ chín mềm hẳn)
-
Gắp cù kỳ ra đĩa, khi ăn chấm với muối tiêu chanh hoặc tương ớt đều rất ngon.
Cù kỳ nướng
Bên cạnh các món như cù kỳ hấp, luộc, lẩu, sốt me thì cù kỳ nướng cũng là một trong những loại đặc sản trứ danh của vùng biển Quảng Ninh. Cù kỳ nướng thịt chắc, thơm vô cùng hấp dẫn là một trong những món ăn hấp dẫn không thể bỏ qua khi đến với thành phố biển xinh đẹp này. Đặc biệt cách làm cù kỳ nướng rất đơn giản. Ta thực hiện như sau:
Chuẩn bị:
-
Cù kỳ
-
Sả, ớt
-
Nồi hấp, vỉ nướng
Cách thực hiện:
-
Cù kỳ nướng cần được hấp trước khi mang nướng, đảm bảo cù kỳ chín kỹ bởi nếu chỉ chín sơ thì các vi sinh vật trong cù kỳ rất có thể khiến người ăn bị ngộ độc.
-
Đun sôi nước trong nồi hấp, cho cù kỳ đã sơ chế sạch vào hấp cách thủy từ 10-15 phút cho chín.
-
Bỏ cù kỳ đã hấp chín ra vỉ nướng
-
Nướng cù kỳ trên bếp than hoa đến khi vỏ hơi sém lại màu nâu bắt mắt
-
Bỏ cù kỳ ra đĩa, khi ăn chấm cùng muối tiêu chanh hoặc tương ớt đều ngon
Lẩu cù kỳ
Là một món ăn ngon từ cù kỳ nhưng cách chế biến lẩu cù kỳ không quá khó. Tuy nhiên do cù kỳ không quá nhiều thịt nên ta có thể ăn kèm cùng một số loài hải sản khác như tôm, mực.
Cách thực hiện như sau:
-
Cù kỳ: 1kg
-
Xương ống: 0,5 kg
-
Nấm rơm: 200 g
-
Cà chua: 3 quả
-
Rau ăn lẩu: mồng tơi, cải xanh, rau muống,... tùy sở thích
-
Bún, mỳ,... tùy sở thích
-
Gia vị: Muối, tiêu xay, ớt, tỏi, hạt nêm
Cách thực hiện:
-
Cù kỳ mua về rửa sạch, chà kỹ cho hết chất bẩn
-
Tách mai cù kỳ, dùng que khều lấy gạch, phần càng và thân rửa qua nước muối sau đó rửa lại bằng nước sạch
-
Xương ống rửa sạch, chặt khúc, luộc sơ qua sau đó ninh trong 1 tiếng để lấy nước dùng nấu lẩu
-
Ướp thịt cua với một ít hành tỏi băm nhỏ, 1/3 muỗng tiêu xay, muối và hạt nêm trong 30 phút
-
Cà chua rửa sạch thái nhỏ, cho vào xào mềm sau đó cho thêm gạch cua vào, đảo đều khoảng 5 phút thì tắt bếp
-
Nấm rơm rửa sạch, chẻ đôi
-
Bắc nồi lên bếp, cho nấm rơm vào xào cho thơm rồi trút nước dùng xương sang đun đến khi sôi
-
Cho gạch cù kỳ xào cà chua vào
-
Đợi nước sôi thì nêm nếm gia vị cho vừa miệng
-
Khi ăn thả cù kỳ đã ướp sẵn cùng các loại hải sản khác vào
-
Nhùng rau, bún để ăn kèm
Vậy là ta đã hoàn thành món lẩu cù kỳ ngon tuyệt rồi đấy. Lẩu cù kỳ tuy không ngọt bằng lẩu cua biển nhưng bù lại thịt cù kỳ ăn chắc, thơm và đặc biệt không ngán.
Cù kỳ sốt me
Cù kỳ sốt me nổi bật bởi vị tươi ngon của cù kỳ hòa cùng vị chia chua ngọt ngọt của sốt me tạo nên một hương vị đặc biệt khó quên.
Công thức thực hiện món ăn này như sau:
Nguyên liệu:
-
Càng cù kỳ
-
Đường, bột canh, cốt me
-
Rau mùi, mùi tàu, hành khô, bột ngô, ớt
Cách thực hiện
-
Càng cù kỳ mua về rửa sạch, đập dập vỏ
-
Đun sôi dầu trong chảo, thả càng cù kỳ vào chiên chín
-
Hành khô bỏ vỏ, thái lát, phi thơm
-
Cho 2-3 muỗng nước cốt me cùng một chút nước vào chảo, thêm dầu ăn, một chút đường, bột canh, ớt sao cho vừa miệng rồi đun sôi
-
Thả càng cù kỳ đã chiên chín vào, giảm lửa xuống mức nhỏ cho thịt cù kỳ ngấm đều sốt
-
Pha một bát nhỏ nước bột ngô và đổ từ từ vào chảo, vừa đổ vừa khuấy để sốt sánh đều
-
Thái khúc rau thơm và cho vào đảo là xong
-
Trút càng cù kỳ xào me ra đĩa và thưởng thức. Món này có thể ăn kèm bánh mỳ rất ngon
Trên đây là tất cả thông tin giải đáp cho thắc mắc cù kỳ là gì hay cua cù kỳ là gì mà halongcruisecenter muốn chia sẻ đến bạn cùng 5 món ăn đặc sản nổi tiếng được chế biến từ cù kỳ. Hy vọng những thông tin trong bài viết này là hữu ích. Chúc bạn thành công với một trong những món ngon đặc sản của vùng đất Quảng Ninh này!